Przemysł drzewny

     Włocławski przemysł drzewny jest średnio rozwinięty, gdyż w okolicy Włocławka jest niewiele lasów. Urodzajne gleby ziemi kujawskiej, dobrzyńskiej i dalszych okolicznych powiatów, nadają się raczej pod uprawę zbóż i okopowizny, aniżeli do zalesienia. Względami popierającymi włocławski przemysł drzewny jest dogodna komunikacja wodna Wisłą, którą flisacy spławiają bardzo wiele drzewa ze wschodnich kresów do Gdańska oraz ustawiczny ruch budowlany w mieście i okolicy.
 
Włocławska Fabryka przetworów Drzewnych M.L.Opatowski
 
     Fabryka dykt klejonych we Włocławku przy ulicy Płockiej Nr. 117 została pobudowana w roku 1913, przez obecnego właściciela Mojżesza Leiba Opatowskiego. W pierwszym roku powstania fabryka pracowała na trzy zmiany, gdyż zbyt całej produkcji był zapewniony na eksport do Anglii. W roku 1914 nastąpił kryzys w tej gałęzi przemysłu, z powodu powstałego syndykatu zagranicznych odbiorów i całkowita produkcja z pierwszego półrocza 1914 roku do wybuchu została na składzie niesprzedana. W roku 1915 i 1916 zarekwirowali bez odszkodowania Niemcy całkowity zapas gotowego towaru oraz okrągłego drzewca ogółem wartości kilkudziesięciu tysięcy dolarów. Chcąc uniknąć rekwizycji maszyn przez okupantów, wydzierżawił Opatowski za minimalnym czynszem fabrykę niemieckiej firmy, która do końca wojny utrzymywała ją w ruchu. Po wyjściu okupantów z kraju, Opatowski wobec poniesionych strat w czasie wojny, nie mając odpowiedniego kapitału obrotowego, utrudnia mu w wysokim stopniu ożywienie przedsiębiorstwa. Przy obecnym zatrudnieniu około 22 robotników , obrót miesięczny wynosił 20 000 zł.
 
Parowa Fabryka skrzyń Ch. I J. Blumenthalowie
 
     Rozwinięty wysoko przemysł i handel włocławski potrzebował do opakowania swych towarów, przy wysyłce do odbiorców skrzyń, których produkcja w poszczególnych zakładach przemysłowych nie kalkulowała się. Potrzebie tej zadość uczynili Chaim i Juda Blumenthalowie, zakładając w roku 1920 przy ulicy Stodólnej elektryczną fabrykę skrzyń i wyrobów z drzewa. Produkcja fabryki w pierwszych latach wynosiła 100 skrzyń dziennie, w następnych jednakże latach wytwórczość podniosła się do 500 skrzyń dziennie. W roku 1926 zakupili Blumentalowie plac obszerny przy szosie Brzeskiej i pobudowali na nim w wygodnych budynkach parową fabrykę skrzyń o sile 40 KM według nowoczesnych wymagań techniki. Blumenthalowie zamierzali rozszerzyć zakres produkcji fabryki, przez uruchomienie w tym roku wyrobu wełny drzewnej i wykonywania skrzyń na eksport.
 
Przedsiębiorstwo budowlane, mechaniczna stolarnia i fabryk mebli L. Hanuszkiewicz
 
     Zakład przemysłowy L. Hanuszkiewicz aczkolwiek obliczany jest na większą produkcję, to jednakże wobec mało ożywionego ruchu budowlanego u nas oraz z powodu braku kapitału obrotowego posiada produkcję niedużą. L. Hanuszkiewicz założył najpierw w roku 1909 we Włocławku warsztat stolarski, wykonując drobne roboty wchodzące w zakres meblarstwa, dopiero w roku 1921 uruchomił we własnym domu przy ulicy Szczęśliwej, mechaniczną stolarnię i fabrykę mebli, przyjmując większe zamówienia od sfer wojskowych, jak remont koszar w Toruniu i w Bydgoszczy. W tamtym czasie zakłady stolarskie były tylko częściowo uruchomione.
 
Tartak parowy i heblarnia „Trak” Bracia Szymańscy
 
     Tartak parowy i heblarnia „Trak” Bracia Szymańscy przy ulicy Starodębskiej Nr. 29 został nabyty od Jakóba Zausznicy i uruchomiony w drugiej połowie 1924 roku przez braci Wincentego, Henryka, Jerzego i Tadeusza Szymańskich, właścicieli składu drzewa przy ulicy Warszawskiej. Zakupiony tartak o jednym gatrze został przez braci Szymańskich remontowany i rozszerzony przez zakup nowych maszyn. Tartak przecierał okrągłe drzewa tak prywatnym osobom, jako też firmie „Dawid Szymański” skład drzewa. Ponadto firma „Dawid Szymański”, której współwłaścicielami są również wyżej wymienieni bracia Szymańscy posiada mechaniczną stolarnię, która była nabyta w roku 1926 uruchomiona została dopiero w bieżącym roku, pod wpływem wzmagającego się ruchu budowlanego i wyrabia artykuły budowlane jak okna, drzwi, futryny itp. Widoki rozwoju tartaku i stolarni zależą od wzmożenia się ruchu budowlanego.
 
Wytwórnia mebli giętych i wyrobów drzewnych „Polaris”
 
     Wytwórnia mebli giętych i wyrobów drzewnych „Polaris” została założona w roku 1923 przez S. Wołkowicza i M. Fiszelewicza przy ulicy Szkolnej. Fabryka „Polaris” jest właściwie wykończalnią mebli giętych z dostarczanego surowca przez firmę „Polski Przemysł Drzewny Sz. Czerski i inż. Jakimowicz w Zwoerzyńcu n/W. W pierwszym roku zakres produkcji był niewielki, gdyż przy zatrudnieniu 4 robotników wyrabiano do 50 krzeseł tygodniowo. Z końcem 1923 roku wstąpili do firmy jako wspólnicy Zofia Auerbachowa i Henryk Auerbach, lecz nie na długo, gdyż w roku 1924 zostali spłaceni przez dotychczasowych właścicieli. Rozwój fabryki następuje dopiero od roku 1926, gdyż produkcja wytwórni wynosi około 300 krzeseł tygodniowo, przy zatrudnieniu 20 robotników. Terenem zbytu dla wyrobów firmy „Polaris” jest miasto Włocławek i jego okolice, ponadto firma wysyła wiele mebli do województwa pomorskiego i poznańskiego oraz część na eksport do Gdańska. Obok wykańczalni mebli gotowych, został w roku 1926 założony dział wyrobu trepów o podeszwach drewnianych, z produkcją do 25 000 par rocznie. Wyroby te były przeważnie eksportowane do Gdańska.
 
Tartak Parowy i Skład Drzewa Maurycy Poznański
 
     Z włocławskiego przemysłu drzewnego najstarszym przedsiębiorstwem jest „Tartak Parowy i Skład Materiałów Budowlanych Maurycy Poznański” zbudowany przy ulicy Toruńskiej Nr. 20/22 w roku 1890, przez obecnego właściciela Maurycego Poznańskiego. Powodzenie założonej firmy było bardzo wielkie, dlatego Poznański był zmuszony do stopniowej rozbudowy swej fabryki, przez wybudowanie dużego murowanego dwugatrowego tartaka i stolarni mechanicznej. W okresie przedwojennym obrót firmy wynosił około 100 000 rubli rocznie, a liczba zatrudnionych robotników dochodziła do 40 ludzi. W okresie wojny światowej okupanci zarekwirowali całkowicie znajdujący się w wielkiej ilości materiał gotowy i surowiec w tartaku, doprowadzając w ten sposób firmę do upadku. W skutek poniesionych strat podczas wojny oraz braku kapitału obrotowego, uruchamia obecnie Maurycy Poznański tylko dorywczo swoje przedsiębiorstwo.
 
Tartak Parowy „Budulec”
 
     Tartak parowy „Budulec” został wybudowany w roku 1915 przez Antoniego Biegalskiego, nad lewym brzegiem Wisły przy ulicy Płockiej. Rozwój firmy był w początkach pomyślny, gdyż okupanci dostarczali do tartaku wiele drzewa okrągłego, do przetarcia na wywóz z Polski. Tartak przecierał w ciągu 8 godzin 30 metrów sześciennych okrągłego drzewa i zatrudniał około 25 robotników. W roku 1918 Biegalski sprzedał tartak Ludwikowi Sternowi i Salomonowi Leszczyńskiemu, którzy prowadzili dalej przedsiębiorstwo aż do roku 1924. Od powyższego roku tartak był do tej pory nieczynny, z braku kapitału obrotowego. Obecnie właściciele Stern i Leszczyński zamierzali uruchomić tartak.
 
Tartak Parowy M. Żółty
 
     Tartak został pobudowany około 1910 roku przez Jana Jędrzejewskiego na przedmieściu Zazamcze. W okresie wojny tartak był dorywczo uruchamiany. W roku 1920 Jędrzejewski sprzedał tartak  inż. Stanisławowi Boryssowiczowi i inż. Lechowskiemu, którzy uruchomili go, przecierając drzewo bądź zakupione na własny rachunek, bądź też prywatnych klentów. Inż. Lechowski sprzedał swój udział inż. Boryssowiczowi tak, że ten ostatni był wyłącznym właścicielem tartaku do roku 1925. W tym roku inż. Boryssowicz sprzedał tartak Wydziałowi powiatowemu w Aleksandrowie, a tenże w roku 1926 Moszkowi Żółtemu. Obrót firmy w roku 1926 wynosił 62 000 zł  w roku 1927 151 500 zł.
 
Kujawski Tartak Parowy „Zazamcze”
 
     Założycielem drugiego tartaku na przedmieściu Zazamcze byłe Rene Jarrier, który wybudowawszy go w roku 1923 prowadził do roku 1925. W tym czasie sprzedał Jarrier tartak Marii Janinie Wieleckiej, która odstąpiła go w roku 1926 braciom Wincentemu i Jerzemu Szymańskim. Po przeprowadzeniu remontu tartak jednogatrowy został przez Szymańskich uruchomiony w roku 1927. Produkcja tartaku wyniosła w roku 1927 około 3 000 metrów sześciennych budulca, osiągnięty zaś obrót wynosił w powyższym roku sumę około 18 000 zł