nauczycielka, działaczka społeczna, animatorka krajoznawstwa i turystyki

 

     Urodziła się 30 X 1935 roku w Mikanowie gmina Lubanie, powiat aleksandrowski obecnie powiat włocławski. Była córką Stanisława Kapuścińskiego 1903-1980, kowala, i Bronisławy z Dziobów 1915-1990. Miała troje rodzeństwa: siostrę Zofię (zmarła jako dziecko) oraz dwóch braci — Stanisława (zmarł jako dziecko) i Waldemara urodzony w 1938 roku. Dzieciństwo przezyła w Mikanowie, lata młodzieńcze w pobliskim Kaźmierzewie, od 1966 roku mieszkała we Włocławku. Szkołę podstawową ukończyła w 1948 roku w Lubaniu, średnią — we Włocławku (Liceum Marii Konopnickiej, matura 1952 roku). Naukę kontynuowała w Zaocznym Studium Nauczycielskim w Toruniu kierunek geografia i biologia, dyplom w 1957 roku. W latach 1958-1962 studiowała na Wydziale Geograficzno — Biologicznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie; dyplom magistra geografii otrzymała 30 x 1962 roku. Ukończyła też — w roku szkolnym 1976/1977 — Studium Przedmiotowo — Metodyczne kierunek geografia w Piotrkowie trybunalskim oraz w 1981 roku — dwusemestralne podyplomowe Studium Rekreacji i Turystyki na Uniwersytecie Warszawskim. Pracowała jako nauczycielka w szkole Podstawowej w Lubaniu 1952-1962, Szkole Podstawowej nr 2 we Włocławku 1962-1963, następnie w II Liceum Ogólnokształcącym im Mikołaja Kopernika (1963-1977 we Włocławku. Od 1976 roku do przejścia na emeryturę (1988) pracowała na stanowisku wizytatora ds. krajoznawstwa i turystyki w Kuratorium Oświaty we Włocławku. Jako emerytka uczyła jeszcze, na zastępstwach, we włocławskich szkołach średnich: w II LO im. Mikołaja Kopernika, Liceum Ziemi Kujawskiej, Liceum Marii Konopnickiej oraz w Zespole Szkół Technicznych (1993-2004).

     Szczególne miejsce w życiu Heleny Cieślak zajmowały krajoznawstwo i turystyka ("Turystyka jest moim drugim życiem" — wyznała w jednym z wywiadów). W 1967 roku wstąpiła do Polskiego Towarzystwa Turystyczno — Krajoznawczego, przez wiele lat, aż do smierci, pełniła w tej organizacji szereg funkcji: opiekuna SKKT (1956-1962 w SP w Lubaniu, 1967-1977 w OO LO im. Mikołaja Kopernika we Włocławku (1978-2011), wiceprezesa Zarządu Wojewódzkiego we Włocławku (1978-1989), wiceprezesa Zarządu Oddziału Kujawskiego we Włocławku (1981-1989 i 1992-2011), sekretarza Oddziałowej Komisji Krajoznawczej (2001-2011), wiceprezesa (1995-1999) i sekretarza (1999-2011) Włocławskiego Koła Przewodników PTTK, członka Rady Programowej ds. Młodzieży przy Zarządzie Głównym (1984-2011), członka Wojewódzkiego Kolegium Instruktorów Krajoznawstwa Regionu (w województwie włocławskim — 1979-1999, w województwie kujawsko-pomorskim — 2001-2011). Aktywnie działała również w Polskim Towarzystwie Schronisk Młodziezowych, była wiele lat członkiem Zarządu Oddziału Wojewódzkiego , a nastepnie, po likwidacji województwa włocławskiego, Oddziału włocławskiego PTSM pełniła funkcję sekretarza, a od 1990 — wiceprezesa). Należała również do Polskiego Stowarzyszenia Turystyki. Proacowała w Wojewódzkiej Komisji Egzaminacyjnej dla Terenowych Przewodników Turystycznych. Była człowiekiem czynu, inicjatorką i organizatorką wielu wycieczek, dla dorosłych i dla młodzieży, turniejów, rajdów, zlotów (m.in. Złoty Liść Jesieni), szkoleń, warsztatów, konkursów. Szczególnie propagowała krajoznawstwo i turystykę w środowisku szkolnym, wykonując prace zawodową, jako czynna nauczycielka, wizytator kuratorium oświaty, przede wszystkim jednak działając społecznie. Inspirowała organizowanie wielu imprez szkolnych, międzyszkolnych, o zasięgu regionalnym m.in. współzawodnictwo szkolnych kół PTTK " O Złoty Kompas", młodziezowy konkurs "Polska Naszych Dni", popularyzowała zdobywanie odznak krajoznawczych, była współautorką regulaminu Odznaki Krajoznawczej Województwa Kujawsko — Pomorskiego oraz autorką odznaki "Mały Krajoznawca Okolic Włocławka".

     W znacznym stopniu jej dziełem jest Ogólnopolski Młodzieżowy Konkurs "Poznajemy Ojcowiznę" (autorka regulaminu, jrorka na szczeblu oddziałowym, wojewódzkim i centralnym). Dwukrotnie z jej inicjatywy (1995 i 2008) we Włocławku odbył się centralny zlot tego konkursu. Przygotowała program autorski z turystyki dla jednej z pierwszych w regionie klas turystycznych — w II LO im. Mikołaja Kopernika we Włocławsku (1993-1997). Chętnie dzieliła sie swoją wiedzą dotyczącą krajoznawstwa, turystyki, pisała artykuły do "Poznaj swój kraj" i do "Biuletynu Przewodnickiego", prowadziła kronikę koła przewodników, jej autorstwa jest znaczna część ksiązki pt. 100 lat oddziału Kujawskiego PTK/PTTK we Włocławku 1908-2008  (Włocławek 2008).

     Krajoznawstwo i turystyka stanowiły dominantę jej zainteresowań, nie były jednak jedynymi dziedzinami działalności. należała również do Polskiego Towarzystwa Geograficznego (od 1960 roku), Włocławskie Towarzystwo Naukowe (od 2003 roku), Towarzystwa Miłośników Włocławka (od 1988 roku i po reaktywacji TWM w 2004  roku. Pod koniec życia angażowała się w działalność Uniwerstytetu Trzeciego Wieku.

     Zdobyła liczne uprawnienia kadry PTTK, takie jak: Organizator Turystyki (1967), Pezwodnik Turystyczny PTTK (1975), Przewodnik Turystyki Pieszej (1978), Instruktor Krajoznawstwa Regionu (1979), Instruktor Przewodnictwa (1993), Instruktor Krajoznawstwa Poski (1993), Znakarz Szlaków Nizinnych — na terenie województwa kuawsko — pomorskiego (2000).

     Została wyróżbniona: Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski (Kawalerskim w 1984 roku, Oficerskim w 2001 roku, Złotym Krzyżem Zasługi (1975), Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1984), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1981), Nagrodą Specjalną Ministra Oświaty i Wychowania "za wybitne osiągnięcia w pracy dydaktycznej i wychowawczej" — 1987, odznaką Zasłużony Działacz Turystyki (srebrną -1979, złotą — 1983, odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1988), odznaką Za zasługi dla województwa włocławskiego (1986), tytułem "Zasłużony dla Włocławka (1983), złotą odznaką Polskiego Towarzystwa Geograficznego (1987), złotą odznaką TWK (1987). Przyznano jej wiele wyróżnień w dziedzinie krajoznawstwa i turystyki m.in. Honorową Odznakę PTTK (srebrną — 1978, złotą — 1983), złota odznakę Zasłużony w pracy PTTK wśród młodzieży (1982), tytuł Honorowy Przewodnik Turystyki Pieszej (1999), medal 50-lecia PTTK (2000), odznakę Zasłużony Instruktor Krajoznawstwa (2007), odznakę Zasłużony Przewodnik PTTK (2008), złotą odznakę PTSM (1984). 16 IX 2005 roku na XVI Walnym Zjeździe PTTK w Warszawie Polskie Towarzystwo Turystyczno — Krajoznawcze wyróżniło ją najwyższą godnością, jaką może otrzymać osoba należąca do tej organizacji — została Członkiem Honorowym PTTK.

     Zmarła 2 IV 2011 roku we Włocławku. Została pochowana 7 IV 2011 roku na włocławskim cmentarzu komunalnym przy al. Chopina (kwatera 78/3/74N), żegnana przez licznie przebyłych nauczycieli, uczniów, członków PTTK (delegacje PTTK z wielu miejscowości, obecni byli przedstawiciele Zarządu Głównego i PTSM, "turystyczną rodzinę".

     18 II 1962 roku w kościele parafialnym w Lubaniu wzięła slub z Leszkiem Cieślakiem ur 1933, Oficerem Wojska Polskiego, nauczycielem, społecznikiem; z tego związu miała trzy córki  - Ewę ur. 1962, nauczycielka, działaczka społeczna, animatorka turystyki, Annę ur. 1964, nauczycielka matematyki i informatyki, zaangażowana w działalność ewangelizacyjną Kościoła Domowego, Elżbietę ur.1969 menager, bankowiec; doczekała się ośmiorga wnuków (Tomasza, Małgorzata, Teresa, Jan, Wojciech, Anna, Piotr, Franciszek).

     helena Cieślak była osobą znaną, cenioną, podziwianą i lubianą, dla wielu pozostała wzorem nauczycielki i działaczki społecznej (choć wzorem dalekim od stereotypu "działaczki"). Ceniono ją za kompetencje, talent organizacyjny: podziwiano jej aktywność, zaangażowanie w wielu przedsięwzięć, lubiano za bezinteresowność, skromność, życzliwość, delikatność, umiejętność tworzenia serdecznej, przyjacielskiej rodzinnej atmosfery.