Profesor Wyższego Seminarium Duchownego, działacz harcerski

 

     Urodził się 14 IX 1891 roku w Maluszynie koło Radomska. Do gimnazjum uczęszczał w Warszawie. Naraziwszy się przez udział w strajku szkolnym w 1905 roku tamtejszym carskim władzom szkolnym, przeniósł się do Włocławka, gdzie ukończył szkołe średnią. W latach 1908-1913 studiował w tamtejszym Wyższym Seminarium Duchownym. W tym czasie nawiązał kontakty z ruchem skautowo — harcerskim i zafascynował się jego ideałami, celami i zadaniami. 28 III 1914 roku przyjął święcenia kapłańskie.

     W latach 1913 — 1917 studiował teologię we Fryburgu (wysłany tam został jeszcze jako diakon). Pozostał tam do 1919 roku prowadząc działalność duszpasterską wśród polaków mieszkających we Fryburgu, Lozannie, Genewie i innych ośrodkach.

     Po powrocie do kraju (1919) został powołany na stanowisko profesora teologii moralnej Seminarium Duchownego we Włocławku. W latach 1919-1920 był dyrektorem Niższego Seminarium Duchownego im. Piusa X. Równocześnie był wizytatorem w szkołach i wykładał w szkołach średnich. Przeniósł na grunt polski organizację księży charystów. Jej celem było wspólne życie i działalność kapłanów diecezjalnych. Został pierwszym prezesem tej organizacji. W 1920 roku objął stanowisko kapelana wojskowego. Brał czynny udział w pracach organizacji i związków, zwłaszcza o charakterze przysposobienia wojskowego i wychwania fizycznego.

     Szczególnie jednak interesował się ruchem harcerskim. Wierzył mocno, że ruch harcerski odrodzi młode pokolenie i poprzez młodzież wpłynie pozytywnie na całe społeczeństwo. Natychmiast po powrocie z Fryburga zgłosił się do ówczesnego komendanta chorągwi, R.Kobenzy, proponując współpracę. Powierzono mu stanowisko komendanta Hufca Harcerzy we Włocławku. W 1921 roku z grupą harcerzy brał udział w Zlocie we Lwowie z okazji dziesiątej rocznicy istnienia ZHP. Walny Zjazd Delegatów Chorągwi Włocławskiej w 1922 roku powołał go na stanowisko komendanta Chorągwi Harcerzy we Włocławku. Na tym stanowisku rozwinął szeroko zakrojoną działalność. Zreorganizował komendę chorągwi, powołując działy: osobowy, organizacyjno — informacyjny, propagandy, wojskowo — sportowy, gospodarczy i programowy. Powołał do życia Oddział ZHP z zarządem, na którego czele stanął Z.Kucharski, dyrektor firmy Bohma. Z inicjatywy ks. Bogdańskiego powstało Koło Starszo — Harcerskie, mające na celu udzielenie pomocy drużynom i organizowanie imprez na większą skalę.W 1923 roku zaproponował budowę we Włocławku Domu Harcerza, który miał ogniskować całe życie harcerstwa; miały tam być także pomieszczenia na różne warsztaty, zatrudniające harcerzy. Powołano Komitet Budowy, wydano "cegiełki", zbierano fundusze i materiały. Zamierzenia tego nie udało się jednak zrealizować.

     W 1924 roku Bogdański brał udział w I Narodowym Zlocie ZHP w Warszawie — Siekerkach. Zaprezentował tam w praktyce "prawo legowiska" — regulamin wychowania puszczańskiego. Uważał on, że do pełnego naturalnego rozwoju człowieka koneczny jest ścisły kontakt z otaczającą go przyrodą. Stąd harcerze powinni sporo czasu przebywać na łonie natury, czyli przechodzić przez tzw. wychowanie puszczańskie. Polegało ono na prostym, twardym życiu obozowym, na poznawaniu przyrody i jej zasobów, na pracy fizycznej, ćwiczeniach, grach dziennych i nocnych na czytaniu map, maskowaniu itp.

     W latach 1922- 1925 był radnym miasta Włocławka. Najważniejszy cel swojej działności widział w stwarzaniu warunków sprzyjających wychowaniu zdrowego, sprawnego , mądrego człowieka. Pragnął dać miastu i ojczyźnie ludzi dobrze przygotowanych do pełnienia obowiązków obywatelskich.

     W 1925 roku V Walny Zjazd ZHP we Lwowie powołał ks. Bogdańskiego na stanowisko naczelnego kapelana ZHP. Był on pierwszym naczelnym kapelanem w dziejach tej organizacji i pełnił tę funkcję do 1929 roku. Ponadto w latach 1926 — 1928 uczył religii w szkole dla dziewcząt przy ulicy Wiejskiej.

     Na początku 1930 roku udał się do Stanów Zjednoczonych, gdzie działał w ośrodkach polonijnych. Organizował drużyny harcerskie oraz koła przyjaciół harcerstwa. Zainicjował wydawnictwa księży marianów. W 1932 roku powrócił do kraju i podjął pracę duszpasterską w diecezji sandomierskiej. Kierował parafiami Tarłów i Sobótka. Następnie pracował krótko w Zawierciu. W tym czasie rozwinęła się u niego gruźlica kręgosłupa. Rozpoczął więc intensywne leczenie.

     W 1936 roku wrócił do diecezji włocławskiej. Objął parafię Dąbrowa Wielka koło Sieradza. W 1937 roku powierzono mu parafię w Skulsku. Mimo starannej opieki lekarskiej i przyjaciół choroba rozwijała się. Ks. Bogdański zmarł 13 VI 1938 roku. Pogrzeb, któremu przewodził biskup K.Radoński był wielką manifestacją uczuć, jakimi darzyła ksuędza niemal cała Polska.

     Przez cały czas swej działalności ks. Bogdański utrzymywał stałe kontakty z redakcjami pism: "Harcerstwo", "Pro Christo", "Polak-Katolik". Był stałym członkiem Głównej Kwatery ZHP. Współpracował z Głównym Zarządem PCK, Ligii Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży i wielu innych. Spod pióra ks. Bogdańskiego wyszły m.in. książka Promienie słońca, broszura Harcerstwo jako czynnik odrodzenia katolickiego i narodowego, Młodzieży polskiej — harcerstwu włocławskiemu (Przewodnik ilustrowany po Włocławku 1922).

     W latach powojennych wybudowano mu grobowiec. 22 IX 1981 roku z inicjatywy Harcerskiego Kręgu Seniorów we Włocławku, wmurowano krzyż na grobowcu. 11 VI 1988 roku w kwaterze we Włocławku umieszczono pamiątkową tablicę z okazji 50 rocznicy ks. Bogdańskiego.

        Nauczyciel, dyrektor szkół średnich

 

     Urodził się 16 I 1886 roku w Grodztwie koło Kowala w powiecie włocławskim, w rodzinie rolniczej jako syn Maksymiliana i Leokadii z Jaworskich. Według tradycji rodzinnej miał urodzić się w Zgłowiączce na Kujawach. Rodzice po posiadali gospodarstwa rolnego, utrzymywali się z dzierżawienia folwarków. Wykształcenie początkowo średnie uzyskał we Włocławku. Prawdopodobnie uczęszczał do Włocławskiej Szkoły Handlowej. Brał udział w strajku szkolnym w 1905 roku. W tymże roku lub w 1906 przeniósł się do 8-klasowego Gimnazium Klasycznego w Płocku, utrzymywanego przez Polską Macierz Szkolną. Świadectwo dojrzałości uzyskał w 1907 roku. Jako absolwent polskiej szkoły miał trudności z dostaniem się do rosyjskich uczelni. Brak pieniędzy nie pozwolił na wyjazd na studia do innych krajów. Śmierć ojca, konieczność utrzymywania matki i pięciorga młodszego rodzeństwa zmusiły go do podjęcia pracy zarobkowej. Od 1 IX 1907 roku rozpoczął nauczanie geografii w młodszych klasach Włocławskiej Szkoły Handlowej. Pracował w niej do 1912 roku. Prawdopodobnie musiał zrezygnować z pracy w tej szkole po aresztowaniu jego brata Stanisława, należącego do nielegalnej drużyny harcerskiej. Podobno obydwaj bracia sympatyzowali z PPS, co pogarszało położenie Stanisława. Po 5-tygodniowym pobycie w więzieniu i uiszczeniu sporej kaucji Stanisław został zwolniony. Zygmunt przeniósł się do Żeńskiego Gimnazjum w Suwałkach. Wybuch I wojny światowej zastał go u rodziny we Włocławku. Po zajęciu w listopadzie 1914 roku Włocławka przez Niemców rozpoczęto nauczanie we Włocławskiej Szkole Handlowej i ponownie zatrudniono w niej Błędowskiego. Pracował w tej szkole , przekształconej w Gimnazjum Realne, do 31 VIII 1919 roku.

     Od 1917 roku uczył i pomagał Wacławowi Biernackiemu, dyrektorowi Szkoły Handlowej, w organizowaniu przy tej szkole Koedukacyjnego Seminarium Nauczycielskiego. W 1919 roku seminarium usamodzielniło się a jego dyrektorem został Błędowski. Kierowanie ta placówką było kłopotliwe i bardzo pracochłonne. Utrzymywano ją z subwencji sejmiku powiatów włocławskiego i nieszawskiego, magistratu m.Włocławka oraz z opłat pobieranych od uczniów. Zabiegi o upaństwowieniu tej szkoły nie powiodły się, ponieważ Ministerstwo Oświaty żądało, aby szkoła miała własny budynek. Władze miejskie i powiatowe skłonne były dać plac, natomiast nie dysponowały funduszamina budowę. Zajęcia lekcyjne odbywały się po południu i wieczorem w gmachu Liceum Ziemi Kujawskiej. Dopiero w 1931 roku seminarium zostało przeniesione do gmachu szkoły podstawowej na pl. Staszica, ponieważ ministerstwo od 1927 roku corocznie ponawiało zakaz nauczania w godzinach popołudniowych i wieczornych. Brak własnego budynku oraz zmiana w koncepjach kształcenia nauczycieli spowodowały nakaz likwidacji seminarjum w 1929 roku. Wykonano go etapami do do 1933 roku. Ogółem ukończyło tą uczelnię 289 nauczycieli i nauczycielek. Kierownie seminarium łączył Błędowski ze zdobywaniem urawnień nauczyciela szkół średnich. W roku szkolnym 1923/24  uzyskał urlop dla odbycia studiów na Uniwesytecie Jana Kazimierza we Lwowie.. Dalsze studia odbywał w trybie zaocznym. Dyplom nauczyciela szkół średnich ogólnokształcących i seminariów nauczycielskich uzyskał w 1926 roku po przedłożeniu pracy " Typy krajobrazu okolic Włocławka: zestawienie i krótka charakterystyka" oraz złożeniu egzaminów 5 VI 1926 roku.

     Po likwidacji Seminarium Nauczycielskiego władze oświatowe oświadczyły Błędowskiemu, że może otrzymać pracę w szkole średniej, jeżeli wstąpi do BBWR. Ponieważ nie wyraził zgody na to żądanie, został skierowany do pracy w szkole podstawowej w Nieszawie. Od tej decyzji złożył odwołanie w kuratorium, wskazując na swoje zasługi w kształceniu nauczycieli i posiadane kwalifikacje. Protest został uwzględniony i Błędowski otrzymał skierowanie na rocznik 1934/35 do Gimnazjum i Liceum Ziemi Kujawskiej we Włocławku. Po roku pracy w tej szkole ponownie przeniesiono go do szkoły podstawowej prawdopodobnie w Brzeziu koło Włocławka, a następnie do szkoły nr 11 we Włocławku. Dokładniejsze wyjaśnienie okoliczności tych "przenosin" jest niemożliwe, ponieważ uległy zniszczeniu archiwa Kuratorium Warszawskiego. Do II wojny światowej, uczył we wspomnianej szkole  nr 11. Po zajęciu Włocławka przez Niemców zorganizował dożywianie dla bezrobotnych i bezdomnych mieszkańców. Tę działalność przerwało aresztowanie w 1940 roku. Błędowski został wywieziony do obozu koncentracyjnego. W wyniku interwencji byłych uczniów Niemców i volksdeutschów zwolniono go z obozu. Po powrocie do domu został wraz z 80-letnią matką i siostrami wysiedlony do wsi Sułowiec w pow. zamojskim, gdzie pracował i organizował opiekę nad wysiedlonymi. W 1944 roku został członkiem Komisji Parcylacyjnej przydzielającej bezrolnym i małorolnym chłopom folwarczne ziemie.

     Po wyzwoleniu powrócił do Włocławka i włączył się do organizowania kształcenia nauczycieli. W okresie okupacji zginęło 218 nauczycieli z powiatu i miasta Włocławka. Aby szkoły podstawowe mogły rozpocząć nauczanie, musiały otrzymać nauczycieli chociaż częściowo przygotowanych do pracy z dziećmi. Z polecenia kuratorium w połowie marca 1945 roku mgr. A.Kakietek zorganizował w gmachu LZK kursy dla kandydatów na nauczycieli. Do pracy na tych kursach zatrudniono w maju 1945 roku Błędowskiego, który włączył się też do zabiegów o powołanie we Włocławku Liceum Pedagogicznego. Zgodę na utworzenie tej szkoły wydał minister oświaty Cz.Wycech w 1946 roku. Miało ono rozpocząc pracę od 1 IX 1946 roku, jego organizatorem i dyrektorem został Błędowski. Zorganizowanie liceum wymagało wielu zabiegów, zwłaszcza wobec braku budynków. Zajęcia odbywały się według trzech programów: jednego dla uczniów stacjonarnych oraz dwóch dla uczących się w trybie zaocznym. Błedowski kierował Liceum Pedagogicznym do 1951 roku. Ze względu na podeszły wiek przekazał kierowanie liceum mgr. J.Kaszewskiemu. Mimo osiągnięcia wieku emerytalnego został dyrektorem dwóch szkół: Liceum Ogólnokształcącego dla Pracujących i Państwowego Gimnazjum Przemysłu Kawowego we Włocławku. Ta ostatnia placówka była w trakcie likwidacji i kierował nią tylko rok. Na emeryturę przeszedł 31 VIII 1963 roku. Przez następnych 5 lat pracował jeszcze na godzinach zleconych w Liceum dla Pracujących. Zaprzestał pracy nauczycielskiej dopiero w wieku 82 lat, po przepracowaniu ponad 60 lat w szkołach różnych typów. 

     Drugą pasja Błędowskiego była praca społeczna we Włocławskim Towarzystwie Wioślarskim. Szczególnie intensywnie pracował w nim w okresie międzywojennym. Sprawował w WTW wiele funkcji, łącznie z urzędem prezesa. Troszczył sie o zakupy sprzętu jego konserwację, przygotowywanie załóg do zawodów w kraju i za granicą.

     Zmarł 28 X 1971 roku został pochowany na cmentarzu komunalnym we Włocławku. Otrzymał liczne odznaczenia honorowe związkowe i państwowe, m.in. Złotą Odznakę ZNP i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.