Zakłady Celulozowo-Papiernicze im. Juliana Marchlewskiego we Włocławku

Zakłady Celulozowo-Papiernicze im. Juliana Marchlewskiego we Włocławku (Fabryka Celulozy — Włocławek; Zakłady Papiernicze we Włocławku, potocznie zwane Ameryką, Celulozą, a obecnie Celką) — powstały we Włocławku w 1899 roku przy ulicy Łęgskiej, a ogłosiły upadłość w 1994 roku.

Dyrekcja

• Pierwszymi dyrektorami byli niemieccy założyciele fabryki: Izydor Cassirer i Maks Cassirer. Wszelkie decyzje podejmowali przy poznaniu zdania doradców, którzy się znali na produkcji celulozy.
• W 1918 Zakład przechodzi pod zarząd państwa, a dyrektorem zostaje inż. Stanisławski. Stało się to przyczyną fali strajków i pobudzenia poglądów demokratycznych.
• W 1920 Fabrykę wykupuje Robert Saenger, jest to okres dynamicznego rozwoju Ameryki (czyt. Celulozy).
• W czasie II wojny światowej prezesurę objął Feliks Steinhagen. Udoskonalał zakład, aby przynosił ogromne dochody. Widać to obecnie, ile jest budynków budowanych za jego czasów.
• W 1942 Fabrykę nabywa do spółki z Ostabankiem, Niemiec Mejer, choć nie zmienia to sytuacji fabryki.
• Dyrektorem w 1945 zostaje Czesław Wierny, który został wybrany przez Komitet Robotniczy Fabryki Celulozy i Papieru.
• Następnym dyrektorem z mocy KC PZPR został Henryk Barabasz. Magister i inżynier Łódzkiej Politechniki Papiernictwa. Za jego czasów zwiększono zatrudnienie w ZCP W-ek, a spowolniono udoskonalanie fabryki.

Historia 

W roku 1899 bracia Casiererowie kupili działkę przy ulicy Łęgskiej we Włocławku i rozpoczęli budowę fabryki. Zakłady początkowo noszą nazwę "Fabryka Celulozy — Włocławek". Była to pierwsza w Królestwie Polskim (pod zaborem rosyjskim) wytwórnia specjalizująca się w towarowej produkcji celulozy sulfitowej. Kadrę zarządzającą oraz pracowniczą stanowili Niemcy. W roku 1918 zakład przeszedł pod zarząd państwa, a dyrektorem został inż. Stanisławski. Stało się to przyczyną fali strajków i pobudzenia poglądów demokratycznych. Dwa lata później, w roku 1920, fabrykę wykupił Robert Saenger. Od tego czasu rozpoczął się okres dynamicznego rozwoju "Celulozy".

Prezes Saenger zmarł w 1929, część jego akcji wykupili Steinhagenowie. Spowodowało to fuzje fabryk: Włocławek — Myszków — Pabianice pod nazwą: Steinhagen i Saenger Fabryki Celulozy i Papieru Spółka Akcyjna przy udziale kapitału zagranicznego w wysokości 25 procent. Siedziba Fabryki znajdowała się w Warszawie, a dyrektorem został Steinhagen, a przedstawicielem kapitału zagranicznego Skarżyński. W 1940 fabryka została objęta okupacją niemiecką. Produkcja celulozy została przekształcona także w produkcje papieru; prezesem został Feliks Steinhagen, drewno składowane na placu drzewnym zostało szybko zużyte, produkcja została spowolniona, a kilka razy nawet wstrzymana.

W 1942 fabrykę nabył do spółki z Ostabankiem, Niemiec Mejer, choć nie zmieniło to sytuacji fabryki. Po II wojnie światowej, w 1945 odbyło się zebranie załogi i wybranie Komitetu Robotniczego Fabryki Celulozy i Papieru, którego dyrektorem został Czesław Wierny. W 1952 prezesurę objął mgr inż. Henryk Barabasz, Włocławskim Zakładom nadano imię Juliana Marchlewskiego. Ukazała się też Pamiątka z Celulozy — powieść Igora Newerly'ego, której akcja dzieje się między innymi w przedwojennej Celulozie.

Lata 1953–1989 to okres świetności dla Włocławskiej Celulozy. Zakład ciągle rozbudowywano i pod koniec istnienia, pracowało w nim około 3500 osób.

W okresie od 1953 do 1954 napisano scenariusz na podstawie książki Pamiątka z Celulozy do filmów: Celuloza i Pod frygijską gwiazdą.

W roku 1989 prezesurę objął Tomasz Kaczor. W latach 1990-1993 zakład przeżywał wielki kryzys. Węgiel, drewno i inne surowce nie były sprowadzane na czas. Gdy ochrona środowiska nałożyła na fabrykę kary pieniężne za zanieczyszczanie środowiska produkcją celulozy, przedsiębiorstwo zostało przekształcone w Zakłady Papiernicze we Włocławku, a sama celuloza była kupowana między innymi od: ZCP Świecie, ZCP Kwidzyn.

W 1994 Zakłady Celulozowo-Papiernicze im. Juliana Marchlewskiego we Włocławku ogłosiły upadłość.

 

• 1899 — uruchomienie fabryki (niektóre Źródła błędnie podają 1896r.)
• 1912 — rozpoczęcie budowy kolektora ściekowego
• 1913-1914 — instalacja warników V i VI i turbiny o mocy 400kW
• 1912 — rozpoczęcie budowy kolektora ściekowego
• 1913-1914 — instalacja warników V i VI i turbiny o mocy 400kW
• 1916 — ukończenie budowy kolektora ściekowego (2,7km) i przekazanie go na własność miastu
• 1918 — ukończenie budowy bocznicy kolejowej
• 1925 — budowa warników VII i VIII o poj. 158 m³ każdy oraz kotła parowego "Garbe"
• 1926 — instalacja dwóch nowych rębaków i budowa czterech wież absorbcyjnych
• 1927 — instalacja pieca obrotowego do spalania siarki oraz trzech kotłów parowych
• 1928 — instalacja turbogeneratorów o mocach 1000 i 2000kW w miejscu maszyn parowych.
• 1929 — przebudowa bielarni
• 1930 — uruchomienie ścieralni, filtrów wodnych, przeniesienie maszyny celulozowej do nowej hali i oddanie do użytku sortowni masy celulozowej
• 1935 — instalacja warnika IX o poj. 158 m³, budowa pieca pirytowego 5, uruchomienie turbogeneratora o mocy 6000kW łącznie z 4 kotłem parowym i kominem o wys. 105m, budowa kompleksu maszyny papierniczej 4
• 1937 — instalacja sposobem gospodarczym maszyny papierniczej 5 do produkcji papieru pakowego i przemysłowo-technicznego
• 1947 — oddanie do użytku nowego warsztatu elektrycznego i odlewni
• 1952 — bunkry węglowe z suwnicą bramową i urządzeniem nawęglającym
• 1954 — oddanie do użytku bielarni
• 1955 — instalacja warników X i XI o poj. 150 m³ każdy
• 1957 — kompleks obiektów maszyny papierniczej 6
• 1965 — powstanie wytwórni celulozy słomowej oraz budynku wydziału gospodarki wodnej
• 1968 — budowa stacji wyparnej do zatężania ługu posiarczynowego
• 1972 — budowa oddziału ciągłego mycia masy celulozowej
• 1973 — instalacja warników XII i XIII z blachy platerowanej o poj. 180 m³ każdy
• 1974 — modernizacja maszyny papierniczej 5
• 1978 — powstanie magazynu kwasu warzelnego, montaż dwóch zeszyciarek
• 1980 — modernizacja placu drzewnego (zmechanizowanie placu, budowa oddziału korowania drewna, rębalni, składowiska i silosów zrębków) oraz budowa stacji kolejowej Wschód
• 1982 — kotłownia do spalania kory
• 1985 — wymiana warnika III na warnik z blachy platerowanej o poj. 180 m³, modernizacja maszyny papierniczej 6 oraz instalacja automatu do produkcji zeszytów szkolnych (WILL 3)
• 1986 — modernizacja toru dojazdowego 101, oddanie do użytku stacji paliw
• 1987 — uruchomienie instalacji do propagacji drożdży w spirytusowni, modernizacja sortowni oraz instalacja zbiornika magazynowego zatężonego ługu o poj. 1000 m³
• 1988 — instalacja zbiornika magazynowego 2 zatężonego ługu o poj. 1000 m³, turbozespołu TP6/6 nr f.55, wybudowanie dwutorowej linii napowietrznej 110kV
• 1989 — modernizacja układów elektro-energetycznych, przebudowa maszyny papierniczej 2 do produkcji papieru toaletowego oraz utworzenie oddziału przetwórstwa papieru toaletowego MP 2

Produkty

 

We Włocławskiej Celulozie produkowano między innymi: celulozę, papier, zeszyty szkolne. Niektóre produkty fabryka wykorzystywała do dalszej obróbki w zakładzie, a inne sprzedawała kontrahentom.

"Czerwony Sztandar" 

Zakładowy symbol ruchów robotniczych. Ukazywał on siłę Celulozy, według dyrekcji miał motywować pracowników do komunistycznego patriotyzmu. Powiewał na najwyższym kominie Fabryki. Zdjęto go, podczas ogłoszenia upadłości. Obecnie komin został rozebrany do ok. 63 metrów, gdzie na nim zostały zamontowane nadajniki sieci komórkowej. Czerwony Sztandar pomimo starań Urzędu Miasta Włocławek, aby był we włocławskim Urzędzie, został przeniesiony do Archiwum Państwowego przy ul. Skorupki 4.