25. Stan obecny rzemiosł włocławskich.
Stan obecny rzemiosł Włocławskich
Statystyka z 1860 r. wykazuje w Włocławku 517 rzemieślników, z czem było poszczególnych zawodów ; bednarzy 20 , blacharzy 9 , brukarzy 3, brązowników 2, cieśli 18, czapników 10, cukierników 8, gwoździarzy 10 , introligatorów 4, kołodziejów 2, kominiarzy 4, kowalów 18, krawców 60 , koszykarzy 4, modniarek 10, młynarzy 9, malarzy 8, murarzy 46 , mosiężników 3, organmistrzów 2 , powroźników 4, piekarzy 46, piernikarzy 5, puszkarzy 2, rękawiczników 3 , rymarzy 8 , rzeźników 30, ślusarzy 12 ,stolarzy 36, szewców 76, szklarzy 6, szmuklerzy 2, sitarz 1, szwaczek 16, stelmachów 8, zdunów 18, zegarmistrzów 3, złotnik 1.
W 1930 r. liczba rzemieślników w Włocławki podniosła się do 1267, w tem -chrześcijan 645 i żydów 622. Na poszczególne zaś zawody przypada : bednarzy 7 , blacharzy 18, brązownik 1, cieśli 21 ,cholewkarzy 68 ,cukierników 24, grawerzy 4, czapników 25,dekarzy 3, fotografów 3, fryzjerów 51,introligatorów 3, jubilerów 6, kamieniarzy 4, kapeluszników 22, kołodziejów 20, koszykarzy 9, kotlarzy 3, kowali 34, krawców 198, kuchmistrzów 7, kuśnierzy 12 , lakierników 4, malarzy 42, mosiężnik 1, murarzy 44, perukarz 1, piekarzy 53, piernikarz 1, pilni karzy 2, powroźników 6, rymarzy 18, rzeźbiarzy w drzewie 2, rzeźników 124, siodlarzy 2,ślusarzy 59, stolarzy 97, studniarzy 1, szczotkarzy 4, szewców 182,szklarzy 5,szmuklerz 1, sztukater 1, tapicerzy 17, tokarzy 4, wytwórca narzędzi optycznych 1, zegarmistrzów 21, zdunów 24.
Zrzeszonych rzemieślników w 27 cechach jest około 1000. Kupcy włocławscy są zrzeszeni w trzy stowarzyszenia. Świadectw handlowych 1930/31 wykupiło miejscowych kupców w Włocławku około 1700.że obecnie Włocławek stanowi ważny ośrodek rzemieślniczy w kraju, świadczy też i ta okoliczność , że od lat kilku, od roku 1928 jest siedzibą wojewódzkiej Izby Rzemieślniczej .
Dzisiejsze cechy-organizacje nie są już jak dawniej przymusowemi ,nie mają też tak wyraźnego charakteru religijnego i nie uczestniczą w samorządzie miejskim. Cechy ustępują dziś miejsca nowym organizacjom robotniczym. Obok cechów tworzą bowiem się obecnie wspólne dla rzemieślników i robotników przemysłowych organizacje nowoczesne , t. zw. stowarzyszenia zawodowe. Takie stowarzyszenie dla formiarzy, malarzy, i tokarzy powstało we Włocławku już w 1845 r. jako najpierwsze podówczas w całem Królestwie Pol.