Przemysłowiec, prezydent Włocławka, działacz samorządowy, polityczny, sportowy oraz pożarniczy.

 

     Urodził się 2 V 1881 roku we Włocławku. Jego rodzicami byli Wincenty Albert (1851 — 1926) i Helena z d. Kocent — Zielińska (1860 — 1921) z Kościelnej Wsi koło Radziejowa. Miał brata Michała Zefiryna (1886 — 1965). Ich przodkowie — pradziadek Kazimierz, dziadek Rafał, ojciec Wincenty — byli znanymi we Włocławku przemysłowcami browarnikami. Ponadto, Wincenty Bojańczyk był jednym z założycieli Stowarzyszenia Straży Ochotniczej Ogniowej (SSOO) we Włocławku oraz znaczącą postacią związaną z pożarnictwem na Kujawach wschodnich.

     O jego latach dziecięcych oraz młodzieńczych nie wiele wiadomo. Ukończył 4 — klasową Wydziałową Szkołę Realną i Gimnazjum Realne we Włocławku. Wkraczając w pełnoletność, swoje polityczne sympatie związał z włocławskim ogniwem Narodowej Demokracji, które w późniejszym okresie działało pod osłoną Włocławskiego Towarzystwa Wioślarskiego (WTW).

     Rodzian bojańczyków od 1832 roku posiadała browar przy ul. Łęgskiej (róg ulicy S.Bechiego). J.Bojańczyk pomagał ojcu w jego zarządzaniu. Do tych czynności przygotowały go wcześniej odbyte studia i praktyka piowowarska w Niemczech. W 1921 roku browar został sprzedany spółce akcyjnej "Browar i Słodownia S.A.", której przewodniczącym został J.Bojańczyk. bardzo wiele środków z zysków spółki J.Bojańczyk przeznaczył na cele społeczne, w tym na wioślarstwo i straż pożarną.

     Działalność J.Bojańczyka nierozerwalnie związała się ze sportami wodnymi. W 1902 roku został członkiem WTW, by wkrótce objąć funkcję naczelnika przystani, odpowiedzialnego za wyszkolenie wioślarzy. W 1909 roku jako młody wioślarz zadebiutował w długodystansowych regatach we Włocławku.

     Po ukończeniu działań I wojny światowej oraz wojny polsko — bolszewickiej reaktywowane WTW powierzyło J.Bojańczykowi funkcje prezesa, którą wypełniał nieprzerwanie do wybuchu II wojny światowej. Jego pozytywistyczna praca zaowocowała uporządkowaniem spraw organizacyjnych oraz stworzeniem warunków do rozwijania sportów wodnych. Ważnym zadaniem, uwiecznionym sukcesem, było zredagowanie oraz przeprowadzenie 18 IX 1921 roku legislacji nowego statutu WTW, co spowodowało wpisanie WTW do rejestru stowarzyszeń oraz zmianę nazwy organizacji na Towarzystwo Wioślarskie we Włocławku (TWW). Od tej pory stowarzyszenie nabrało charakteru elitarnego  - skupiało miejscową inteligencję i przemysłowców.

     Dzięki zabiegliwości J.Bojańczyka 29 I 1925 roku doszło do sporządzenia umowy cywilnoprawnej z Magistratem Włocławka, na mocy której miasto przeznaczyło dla TWW plac położony u ujścia rzeki Zgłowiączki do Wisły przy ulicy Piwnej 3. Już na początku 1926 roku na placu tym pobudowano przystań wioślarską oraz pierwsze obiekty, których koszt wznoszenia został pokryty z prywatnych funduszy J.Bojańczyka. Kolejnym istotnym etapem dla rozwoju Towarzystwa było wybudowanie jednego z najokazalszych obiektów w mieście, którego budowę sfinansował także J.Bojańczyk. Był on najbardziej reprezantatywnym gmachem w Polskim Związku Towarzystw Wioślarskich. W sportowym pałacu  - oprócz pomieszczeń klubowych  - zlokalizowane były sale i stanowiska slużące dla całorocznych treningów. Jego uroczyste poświęcenie i oddanie do użytku nastąpiło 4 XI 1928 roku.

     Staraniem J.Bojańczyka we Włocławku oraz w sąsiednich miastach położonych nad Wisłą odbywały się wielokrotnie regaty osad męskich, młodzieżowych i kobiecych. Dzięki aktywności ówczesnych władz TWW z początkiem 1929 roku Towarzystwo liczyło 260 członków, posiadało dobrej klasy sprzęt wypoczynkowy oraz do treningów i było wyposażone w liczne urządzenia wodne. J.Bojańczyk był ojcem chrzestnym powstałego 24 V 1930 roku Kujawskiego Klubu Wioślarskiego, a także przewodniczącym Sądu Koeżeńskiego w tym Klubie.

     Jezy Z.Bojańczyk stał się jedną z pierwszoplanowych postaci polskich sportowców wodnych. Od 1919 roku sprawował funkcję wiceprezesa Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich. Jako jeden z wybitnych znawców wioślarstwa był sędzią głównym regat wioślarskich oraz olimpiadach w Amsterdamie (1928) i Berlinie (1936), a także przewodniczył komisjom sędziowskim na wioślarskich mistrzostwach Polski w latach 1933 — 1939. Z tego też powodu 10 IV 1932 roku został wybrany na prezesa Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich, którą to funkcję pełnił do wybuchu II wojny światowej. Mandat ten równoznaczny był z jego delegaturą i wiceprzewodniczeniem Międzynarodowej Federacji Towarzystw Wioślarskich (FISA) w Szwajcarii.

     Mając duże doświadczenie jako były zawodnik oraz późniejszy działacz sportów wodnych J.Bojańczyk wiele swojego czasu poświęcał pracy publicystycznej  - był autorem kilkudziesięciu artykułów w czasopismach "Wioślarz Polski", "Sport Polski", "Życie Włocławka i Okolicy" i "Gazeta Kujawska".

     Z chwilą wkroczenia hitlerowskiego okupanta do Włocławka zostało przerwane też życie sportowe w mieście. J.Bojańczyk pozostał we Włocławku i z rodzinnego domu przeniósł się do drewnianego budynku przy ulicy Piwnej, podejmując jednocześnie pracę księgowego w fabryce surogatów kawowych Ferdynanda Bohma. Wielokrotnie nakłaniany do kolaboracji nie poddał sie namowom niemieckich żandarmów i urzędników.

     Po opuszczeniu Włocławka przez władze i wojska hitlerowskie, już w styczniu 1945 roku wokół J.Bojańczyka skupili się działacze oraz wioślarze, którzy dokonali inwenteryzacji ocalałego i dobrze zachowanego sprzętu. Następnie, w połowie grudnia 1945 roku w klubowym lokalu przy ulicy Piwnej 3 zwołano pierwsze po wojnie walne zgromadzenie Towarzystwa, które funkcję prezesa powierzyło J.Bojańczykowi. Ponowne zaangażowanie się w działalność społeczną prezesa TWW przyniosło wiele pozytywnych zmian — powiększyła się baza sprzętowa, nastąpił nabór nowych członków do sekcji oraz osiągnięto wiele sportowych sukcesów.

     Jerzy Z.Bojańczyk sprawował szereg rozlicznych funkcji w administracji samorządowej miasta Włocławka. Po wkroczeniu do miasta wojsk niemieckich na początku I wojny światowej 6 IX 1914 roku został mianowany na radnego. 27 XI 1919 roku powołano J.Bojańczyka na stanowisko wiceprezydenta Włocławka, zaś 30 VI 1920 roku ,Rada Miejska powierzyła mu pełnienie obowiązków prezydenta. Po kilku miesiącach pełnienia funkcji, w dniu 7 VIII 1920 roku Bojańczyk złożył rezygnację z zajmowanego stanowiska. Podyktowane było to jego ochotniczym wstąpieniem do wojska i wyjazdem na front. Rada Miasta 9 VIII 1920 roku przychylając sie do jego prośby, udzieliła mu jedynie urlopu na czas pełnienia wojskowej służby w 2 autokolumnie Dowództwa Okręgowego Generalnego w Łodzi. Tam też otrzymał stopień kaprala i po kilku dniach służby, na skutek prośby władz Włocławka, został zwolniony z wojaka. J.Bojańczyk ze stanowiska wiceprezydenta ustąpił w czerwcu 1921 roku, lecz formalne przejęcie władzy przez jego następcę odbyło się dopiero 30 I 1922 roku.

     Podczas kolejnych wyborów kandydujący z listy Demokratycznego Komitetu Wyborczego J.Bojańczyk jako rolnik i przemysłowiec został ponownie wybrany 16 X 1927 roku do Rady Miasta Włocławka. Powierzono mu przewodniczenie Komisji Finansowo  - Budżetowej a od 10 XII 1931 roku został jednym z trzech wiceprzewodniczących Rady Miasta.

     Bezpośrednio po opuszczeniu wojsk hitlerowskich Włocławka, 23 I 1945 roku odbyła się we włocławskim ratuszu konferencja przedstawicieli Wojska Polskiego z miejscowymi liderami organizacji politycznych i związkowych, na której ukonstytuowała się Tymczasowa Rada Narodowa miasta Włocławka. Z ramienia tworzących się struktur Stronnictwa Demokratycznego (SD) oraz straży pożarnej udział w niej wziął J.Bojańczyk, któremu w dwa dni później powierzono kierownictwo sekcji prasowo — informacyjnej Rady Miasta oraz nadzór nad sprawami restauracji miejscowego przemysłu. W ramach przyjętych obowiązków doprowadził do zabezpieczenia kilkunastu fabryk przed dewastacją. Od 14 III 1945 roku przewodniczył także Rejonowej Komisji Mieszkaniowej.

     5 II 1945 roku odbyło się zebranie organizacyjne SD na którym powołano czteroosobową komisję organizacyjną, która jeszcze w tym samym dniu prezesurę włocławskiego SD powierzyła J.Bojańczykowi oraz desygnowała go do składu Miejskiej Rady Narodwoej (MRN). Jego znacząca w środowisku włocławskim działalność w strukturach SD zaowocowała wyborem 21 VI 1945 roku do składu MRN Włocławka, jego prezydium oraz powierzeniem przewodnictwa (od 16 VII 1945) MRN we Włocławku w latach 1945 — 1947. Ponadto, w tym też okresie był radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) w Bydgoszczy. Działalność J.Bojańczyka jako przewodniczącego MRN spowodowała uporządkowanie sktruktur władz miejskich.

     Jego druga społeczna pasją była działalność w ochotniczym pożarnictwie. Pierwsze kroki w strażackim rzemiośle młody J.Bojańczyk stawiał jako zwykły strażak, by po kilku latach dosłużyć się funkcji pomocnika naczelnika Włocławskiej Ochotniczej Straży Pożarnej (WOSP). W 1926 roku został po A.H.Grąbczewskim prezesem zarządu WOSP. Składająca sie z czterech oddziałów i orkiestry straż pożarna brała udział w gaszeniu wielu pożarów na terenie Włocławka oraz poza jego obrębem. Dzięki zabiegom J.Bojańczyka w jednostce uregulowano wiele spraw związanych ze statutem, wprowadzono nowe umundurowanie, przeprowadzono kilkanaście szkoleń dla straży okręgu kujawskiego. Działalność prezesa Bojańczyka oraz kilku członków zarządu WOSP została przerwana na przełomie 1928 i 1929 roku, kiedy to doszło do rozdźwięków na tle politycznym między władzami straży, a nowym kierownictwem zarządu, czego skutkiem było podanie się do dymisji J.Bojańczyka oraz rozwiązanie przez naczelne władze strażackie zarządu WOSP.

     Jerzy Z.Bojańczyk był także aktywnym członkiem m.in. Centralnej Komisji Oszczędnościowo  - Oddłużeniowej dla Samorządu, Powiatowego Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego we Włocławku, Włocławskiego Oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża, Rady Miejskiej Kasy Oszczędności, jednym z założycieli i sponsorem biblioteki im. A. Mickiewicza we Włocławku oraz szeregu innych instytucji oraz organizacji przemysłowych.

     Od chwili zakończenia II wojny światowej aż do śmierci mieszkał przy ulicy Toruńskiej 5 we Włocławku.

     Za swoją działaność państwową oraz społeczną został w okresie międzywojennym odznaczony: Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski 10 XI 1928 roku, Złotym Krzyżem Zasługi, złotym Medalem za Zasługi dla Pożarnictwa, złotą Państwową Odznaką Sportową oraz innymi odznaczeniami i dyplomami.

     Jerzy Z.Bojańczyk po ciężkiej chorobie zmarł 21 X 1947 roku w szpitalu św. Antoniego we Włocławku. Po nabożeństwie żałobnym 24 X 1947 roku w kościele pw. św. jana z udziałem wielotysięcznej rzeszy włocławian został pochowany na koszt miasta w rodzinnym grobowcu Bojańczyków przy głównej alei cmentarza komunalnego we Włocławku (kwatera 36). Razem z nim spoczywają: Leon 1848 — 1907, Michał 1886 — 1965, Wincenty 1851 — 1926, Helena z Zielińskich Bojańczyk 1860 — 1921, Irena z radowskich Bojańczyk 1898 — 1975.

     Dowodem wdzięczności obywatelskiej postawy Jerzego Z.Bojańczyka była m.in. tablica pamiątkowa czcząca pamięć poległych, rannych oraz innych strażaków, którzy wzięli udział w wojnie polsko — bolszewickiej, która znajdowała sie w siedzibie straży pożarnej przy ulicy Żabiej 8. Były na niej wyryte 22 nazwiska, w tym i nazwisko Jerzego Z.Bojańczyka. Obecnie tablica ta, podzielona na pół, opatrzona na odwrocie zupełnie innymi napisami, znajduje się na jednej z mogił na włocławskim cmentarzu komunalnym.

     Uchwałą RM Włocławka nr XVII/124/91 z dnia 30 XII 1991 roku doceniając zasługi, jakie dla Włocławka, włocławskiego sportu i pożarnictwa położył Jerzy Zygmunt Bojańczyk, zmieniono nazwę śródmiejskiej ulicu gen. Karola Świerczewskiego (pierwotnie ulica Botaniczna, potem gen. Pierackiego na Jerzego Bojańczyka.

     Jerzy Bojańczyk był dwukrotnie żonaty. W 1921 roku poślubił Florentynę Kleczkowską , ślub odbył się w kościele św. Aleksandra w Warszawie, zaś w 1945 roku jako wdowiec ożenił się z Zofią Lewandowską lat 38, tancerką rewiową, pochodzącą z Kutna.