Max Cassirer — założyciel włocławskiej Celulozy
We Włocławku, przy ul. Łęgskiej istniała fabryka celulozy. Przedsiębiorstwo było znanym i największym w swej branży w Królestwie Polskim do 1914 roku. W okresie między wojennym należało do koncernu, którego współwłaścicielem był Feliks A. Steinhagen. Początki włocławskiej celulozy sięgają końca XIX wieku. Najważniejszą rolę w jej powstaniu i początkowym rozwoju odegrał Max Cassirer. Myślę, że warto przybliżyć tę osobę.
Max Cassirer urodził się 18 X 1857 roku w Swiętochłowicach na Górnym Śląsku. Był jednym z dziewięciorga dzieci Markusa (1801 — 1880) kupca żydowskiego pochodzenia i jego żony Jeanette Steinitz (ok. 1819 — 1889). Dzieciństwo spędził w Świętochłowicach. W 1880 roku ukończył Gimnazjum Humanistyczne w Katowicach. Po uzyskaniu średniego wykształcenia zaczął studiować medycynę, najpierw na Uniwersytecie we Wrocławiu, następnie przeniósł się na Uniwersytet w Berlinie. Najprawdopodobniej przerwał studia i zdecydował się na rozpoczęcie samodzielnej działalności gospodarczej. Już w 1882 roku w Gdańsku uruchomił firmę , która zajmowała się eksportem drewna (Holzexportgeschaft in Danzig). Wybór branży handlowej raczej nie był przypadkowy. W 1883 roku jego dwaj bracia Edward i Salomon (Salo) w spółce z Eduardem Tillgner, uruchomili w Głuchołazach dużą fabrykę celulozy suarczynowej, notabene jedną z pierwszych na ziemiach polskich. Firma początkowo nazywała się Cassirer&Sohne, a po rozpoczęciu działalności zmieniono na Sulfit-Cellulose — Fabrik Tillgner & Co. Handel drewnem, którym zajął się Max miał ścisły związek z przemysłem celulozowym.
Po kilku latach w 1887 roku Max przeniósł się z Gdańska do Charlottenburga koło Berlina (obecnie) jest to dzielnica Berlina). W Berlinie otworzył firmę pn. Holz — Handelhaus, a więc dalej zajmował się handlem drewnem. Nie jest wykluczone, że od tego momentu jego współpraca z fabryką w Głuchołazach zacieśniła się. Zarabiane pieniądze oraz doświadczeniei kontakty Max postanowił zainwestować w przemysł celulozowy. Tak zapewne narodziła się koncepcja budowy fabryki w Królestwie Polskim. Ostatecznie wybrał Włocławek. Wpływ na to miało wiele czynników, ale napewno najważniejszymi były:
- położenie miasta nad rzeką Wisłą i przy linii kolejowej łączącej Rosję z Niemcami, bo rzeka była dostawcą wody, źródłem odbioru ścieków, a obie (rzeka i kolej) szlakami transportu surowców i wywozu produkcji.
- położenie miasta blisko granicy z Niemcami, gdzie (dokładniew Berlinie) istniała stała siedziba firmy;
- brak jakiejkolwiek konkurencji w Królestwie Polskim, gdyż do 1914 roku przedsiębiorstwo było jedynym producentem celulozy w tym kraju;
- dunamiczny rozwój gospodarczy i demograficzny Włocławka, co dawało szansę na pozyskanie odpowiedniej i taniej siły robotniczej, a także gospodarczy rozwój Królestwa Polsiego, w tym i przemysłu papierniczego, potencjalnego odbiorcy produktów fabryki.
1 VIII 1898 roku w Charlotentenburgu wraz z bratem Izydorem podpisał umowę spółki pod nazwą "Włocławska Fabryka Sulfit-Celulozy I. & M. Cassirer". Kilka miesięcy wcześniej upoważnił brata Izydora do przybycia do Włocławka i kupienia terenów pod budowę przesiębiorstwa. Fabrykę uruchomiono we wrześniu 1899 roku. Włocławka fabryka celulozy od samego początku była najwększą we Włocławku i bardzo dynamicznie się rozwijała. Pieniądze na inwestycje i rozbudowę fabryki pochodziły także z zysków wypracowanych przez firmę w Głuchołazach. Max Cassirer właścicielem fabryki we Włocławku był do 1920 roku, mimo , że tak naprawdę firma już od zakończenia wojny znajdowała się pod zarządem państwowym.W lutym 1920 roku Max przyjechał do Warszawy. Tutaj w kancelarii notarialnej Romana Bara 18 II 1920 roku sprzedał za 5 milionów marek polskich całą fabrykę, ze wszystkimi nieruchomościami i ruchomościami "Towarzystwu Aukcyjnemu Pabianickiej Fabryki Papieru R.Saenger".
Po sprzedaży włocławskiej fabryki Max nie rezygnował z działalności gospodarczej. Jakiś czas był przewodniczącym Rady Nadzorczej wspomnianej "Sulfit-Cellulose Fabrik Tillgner & Co. Aktiengesellschaft" w Głuchołazach, która w spółkę aukcyjną została przekształcona w 1919 roku oraz również rodzinnej firmy "Dr Cassirer & Co. A.G. Kabelwerke"w Berlinie — Charlottenburgu (spóka aukcyjna, która prowadziła fabrykę kabli).Był również członkiem rady nadzorczej (jakiś czas wiceprzewodniczącym) spółki "Hermsdorfen Boden A.G".
Max Cassirer aktywnie uczestniczył w życiu szeregu stowarzyszeń i związków przemysłu celulozowo — papierniczego. Jakiś czas przewodniczył Związkowi Producentów Sulfitcelulozy (Sulfitzellustoff — Verbandes ); był członkiem zarządu kartelu pn. Niemiecki Związek Fabrykantów Celulozy (Vereins Deutscher Zellstoff — Fabrikanten ) oraz Centralnej Komiski Przemysłu Papierniczego, Kartonowego, Celulozowego i Drzewnego (Zentralausschusses der Papier- , Pappen-, Zellstoff und holzstoff — Industrie). Działał również w strukturach: Głównej Komisji Krajowej Federacji Przemysłu Niemieckiego (Reichsverbandes der Deutschen Idustrie); Urzędu Rejestracji przy Giełdzie w Berlinie (Zulassungsstell an der Berliner Borse); o Komisji Izby Przemysłowo — Handlowej w Berlinie (Ausschussmitgglied der Industrie-, und Handelskammer zu Berlin).
Max Cassirer angażował się także w życie polityczne i społeczne Charottenburga i Berlina. W 1893 roku został radnym miasta Charlottenburga. Funkcję te pełnił do 1896 roku. Od tego roku, najprawdopodobniej do 1913 roku lub 1919 był członkiem magistratu miasta. Zasłużył się również dla niemieckiego szkolnictwa. Zapewne za swoje zaangażowanie w sprawy uczelni został honorowym członkiem senatu Wyższej Szkoły Technicznej w Charlottenburgu (obecnie to Uniwersytet Techniczny w Berlinie). Przed 1914 rokiem był współzałożycielem, jakiś czas dyrektorem oraz sponsorem Odenwaldschule w Obwerhambach w Hesji.
Max Cassirer był również członkiem powstałego w 1911 roku "Towarzystwa im. Cesarza Wilhelma", które zrzeszało wielu intelektualistów niemieckich, i miało wspierać rozwój nauk. Ponadto został członkiem "Niemieckiego Towarzystwa 1914". Był to klub polityczny, który powstał w 1915 roku. Za swoje zaangażowanie w sprawy społeczne, komunalne, i gospodarcze w 1920 roku został Honorowym Obywatelem Miasta Charlottenburga, potem Berlin-Charlottenburg.
Max Cassirer miał żonę Hedwig Freund i troje dzieci. W 1936 roku lub 1938 wyemigrował do Wielkiej Brytanii. Tam zmarł w styczniu 1943 roku. Z powyższych informacji nasuwa się wniosek, że Max Cassirer był nietuzinkowym człowiekiem, bardzo bogatym ale i aktywnym. Jego związki z Włocławkiem nie były długie i bogate, ale nie ma wątpliwości, że dzięki niemu powstała tutaj fabryka celulozy, która była wizytówką Włocławka przez wiele kolejnych dziesięcioleci.