Browar „B” czy Browar Bojańczyków?

W budynkach, gdzie istniał browar Bojańczyków, czyli przy ul. Łęgskiej, powstaje, czy też ma
powstać centrum kultury pod nazwą Browar „B”.
Do niedawna nie interesowałem się tą sprawą,
m.in. z tego względu, że nikt z pomysłodawców
tego przedsięwzięcia nie pokusił się o zadanie pytania zawodowym historykom o to, czy nazwa ta
jest odpowiednia.
Niedawno miałem okazję wygłosić referat o
dziejach rodu Bojańczyków. Tak jak wspomniałem
nazwisko to znane jest we Włocławku, np. z tego
powodu, że mamy w centrum jedną ulicę nazwaną
imieniem Jerzego Zygmunta Bojańczyka. Podczas
spotkania z mieszkańcami, i przedstawiania faktów
z dziejów rodu Bojańczyków zadano mi pytanie o tę
„nową” nazwę obiektów po byłym browarze. Wtedy zacząłem się nad tym problemem zastanawiać.
Ostatecznie uznałem, że nazwa ta jest dziwna, i
moim zdaniem nieodpowiednia. Myślę, że w ten
sposób tracimy niepowtarzalną okazję „uczczenia”
zasług bardzo zasłużonych dla Włocławka ludzi.
Stwierdziłem, że proponowana nazwa jest enigmatyczna, anonimowa. To, co będzie stworzone w
budynkach po browarze Bojańczyków nie powinno
nosić nazwy „Browar B”, lecz po prostu „Browar
Bojańczyków”.
Z tego powodu po raz kolejny przypomnę czytelnikom najważniejsze fakty z historii tego miejsca. Twórcą browaru był założyciel fortuny rodu
Bojańczyków — Kazimierz, który żył w latach
1796-1855. Kazimierz najpierw dzierżawił jeden
z browarów istniejących w mieście, a po krótkim
czasie zdecydował się na zainwestowanie w tę
gałąź przemysłu. Browar przy ul. Łęgskiej powstał
między 1840 a 1842 r. Początkowo był to mały
zakład. We wrześniu 1844 r. całą omawianą nieruchomość Kazimierz zapisał jednemu ze swoich
synów z 1 małżeństwa Rafałowi, który żył w latach
1824-1885. To Rafał był tą osobą, która rozbudowała zakład. Aby zwalczyć konkurencję zainwestował w firmę duże pieniądze, pobudował nowoczesne — jak na tamte czasy — budynki fabryczne.
Jednocześnie wysłał swojego syna Wincentego do
Warszawy, do jednego ze znanych browarów, któ-
rego właścicielem był Herman Jung, aby tam nauczył się technologii produkcji piwa bawarskiego
oraz zasad prowadzenia dużego przedsiębiorstwa.
Po przybyciu do Włocławka Wincenty (1850-
1926) prowadził firmę wspólnie z ojcem. Jedynym
właścicielem zakładu został w 1887 r., po śmierci
obojga rodziców. Tak samo jak Rafał, tak i Wincenty inwestował w rodzinne przedsiębiorstwo.
Browar Bojańczyków był już wtedy jedynym browarem działającym w mieście, i największym browarem w naszym regionie.
Do następnej zmiany organizacyjnej przedsię-
biorstwa doszło w 1907 r. W tym roku Wincnety
z powodu kłopotów zdrowotnych przekazał prowadzenie browaru synowi Jerzemu Zygmuntowi
(ur. 2 V 1881 r.). Browar pozostawał, więc nadal
interesem rodzinnym. Do ostatniej zmiany własnościowej w historii browaru doszło w 1921 r.
Po ciężkiej dla zakładu I wojnie światowej, aby
móc go uruchomić J. Z. Bojańczyk musiał zgromadzić potrzebny do tego kapitał. Zdecydował
się na utworzenie spółki akcyjnej. Do pierwszego
zgromadzenia akcjonariuszy doszło 5 VIII 1921 r.
Spółka istniała pod nazwą „Browar i Słodownia we
Włocławku Spółka Akcyjna”. Oczywiście akcjonariuszami byli w większości członkowie rodziny
Bojańczyków. Niestety trudne lata międzywojenne,
kryzysy gospodarcze sprawiły, że nie udało się
uratować przedsiębiorstwa. W dniu 10 X 1936 r.
zarząd spółki w składzie Irena Haack z domu Bojańczyk, Jerzy Z. Bojańczyk i Włodzimierz Haack,
uznał, że dalsze prowadzenie firmy jest niemożliwe
i postanowił złożyć do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Ten wniosek został przez sąd
odrzucony. Następny został jednak przyjęty. Postanowienie o upadłości spółki zostało ogłoszone
20 I 1937 r. Likwidacja spółki trwała bardzo długo.
Właściwie zakończono ją dopiero w 1969 r. Podstawą było postanowienie Sądu Powiatowego we
Włocławku z dnia 19 XII 1968 r., na mocy, którego uznano nieruchomości po browarze za mienie
opuszczone i przejęto je na Skarb Państwa.
Reasumując, browar Bojańczyków, którego obiekty istnieją do chwili obecnej, ma bardzo
długie tradycje. Został pobudowany, i był przez
dziesiątki lat prowadzony przez poszczególnych
przedstawicieli rodziny Bojańczyków. Każdy z
nich był człowiekiem cenionym, znanym i bardzo
zasłużonym dla rozwoju naszego miasta. Nie byli
to tylko przedsiębiorcy, ale również społecznicy.
Byli ludźmi, którzy mieli duży udział w tworzeniu
współczesnego image Włocławka. Z tego powodu,
uważam, że przyjmując anonimową nazwę obiektów po browarze tracimy niepowtarzalną szansę
wyrażenia wdzięczności kilku bardzo ważnym dla
historii Włocławka osobom.
     W budynkach, gdzie istniał browar Bojańczyków, czyli przy ul. Łęgskiej, powstaje, czy też ma powstać centrum kultury pod nazwą Browar „B”. Do niedawna nie interesowałem się tą sprawą, m.in. z tego względu, że nikt z pomysłodawców tego przedsięwzięcia nie pokusił się o zadanie pytania zawodowym historykom o to, czy nazwa ta jest odpowiednia. 
     Niedawno miałem okazję wygłosić referat o dziejach rodu Bojańczyków. Tak jak wspomniałem nazwisko to znane jest we Włocławku, np. z tego powodu, że mamy w centrum jedną ulicę nazwaną imieniem Jerzego Zygmunta Bojańczyka. Podczas spotkania z mieszkańcami, i przedstawiania faktów z dziejów rodu Bojańczyków zadano mi pytanie o tę „nową” nazwę obiektów po byłym browarze. Wtedy zacząłem się nad tym problemem zastanawiać. Ostatecznie uznałem, że nazwa ta jest dziwna, i moim zdaniem nieodpowiednia. Myślę, że w ten sposób tracimy niepowtarzalną okazję „uczczenia” zasług bardzo zasłużonych dla Włocławka ludzi. Stwierdziłem, że proponowana nazwa jest enigmatyczna, anonimowa. To, co będzie stworzone w budynkach po browarze Bojańczyków nie powinno nosić nazwy „Browar B”, lecz po prostu „Browar Bojańczyków”.
     Z tego powodu po raz kolejny przypomnę czytelnikom najważniejsze fakty z historii tego miejsca. Twórcą browaru był założyciel fortuny rodu Bojańczyków — Kazimierz, który żył w latach 1796-1855. Kazimierz najpierw dzierżawił jeden z browarów istniejących w mieście, a po krótkim czasie zdecydował się na zainwestowanie w tę gałąź przemysłu. Browar przy ul. Łęgskiej powstał między 1840 a 1842 r. Początkowo był to mały zakład. We wrześniu 1844 r. całą omawianą nieruchomość Kazimierz zapisał jednemu ze swoich synów z 1 małżeństwa Rafałowi, który żył w latach 1824-1885. To Rafał był tą osobą, która rozbudowała zakład. Aby zwalczyć konkurencję zainwestował w firmę duże pieniądze, pobudował nowoczesne — jak na tamte czasy — budynki fabryczne. Jednocześnie wysłał swojego syna Wincentego do Warszawy, do jednego ze znanych browarów, któ-rego właścicielem był Herman Jung, aby tam nauczył się technologii produkcji piwa bawarskiego oraz zasad prowadzenia dużego przedsiębiorstwa. Po przybyciu do Włocławka Wincenty (1850-1926) prowadził firmę wspólnie z ojcem. Jedynym właścicielem zakładu został w 1887 r., po śmierci obojga rodziców. Tak samo jak Rafał, tak i Wincenty inwestował w rodzinne przedsiębiorstwo. Browar Bojańczyków był już wtedy jedynym browarem działającym w mieście, i największym browarem w naszym regionie.
     Do następnej zmiany organizacyjnej przedsię-biorstwa doszło w 1907 r. W tym roku Wincnety z powodu kłopotów zdrowotnych przekazał prowadzenie browaru synowi Jerzemu Zygmuntowi (ur. 2 V 1881 r.). Browar pozostawał, więc nadal interesem rodzinnym. Do ostatniej zmiany własnościowej w historii browaru doszło w 1921 r. Po ciężkiej dla zakładu I wojnie światowej, aby móc go uruchomić J. Z. Bojańczyk musiał zgromadzić potrzebny do tego kapitał. Zdecydował się na utworzenie spółki akcyjnej. Do pierwszego zgromadzenia akcjonariuszy doszło 5 VIII 1921 r. Spółka istniała pod nazwą „Browar i Słodownia we Włocławku Spółka Akcyjna”. Oczywiście akcjonariuszami byli w większości członkowie rodziny Bojańczyków. Niestety trudne lata międzywojenne, kryzysy gospodarcze sprawiły, że nie udało się uratować przedsiębiorstwa. W dniu 10 X 1936 r. zarząd spółki w składzie Irena Haack z domu Bojańczyk, Jerzy Z. Bojańczyk i Włodzimierz Haack, uznał, że dalsze prowadzenie firmy jest niemożliwe i postanowił złożyć do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Ten wniosek został przez sąd odrzucony. Następny został jednak przyjęty. Postanowienie o upadłości spółki zostało ogłoszone 20 I 1937 r. Likwidacja spółki trwała bardzo długo. Właściwie zakończono ją dopiero w 1969 r. Podstawą było postanowienie Sądu Powiatowego we Włocławku z dnia 19 XII 1968 r., na mocy, którego uznano nieruchomości po browarze za mienie opuszczone i przejęto je na Skarb Państwa.
     Reasumując, browar Bojańczyków, którego obiekty istnieją do chwili obecnej, ma bardzo długie tradycje. Został pobudowany, i był przez dziesiątki lat prowadzony przez poszczególnych przedstawicieli rodziny Bojańczyków. Każdy z nich był człowiekiem cenionym, znanym i bardzo zasłużonym dla rozwoju naszego miasta. Nie byli to tylko przedsiębiorcy, ale również społecznicy. Byli ludźmi, którzy mieli duży udział w tworzeniu współczesnego image Włocławka. Z tego powodu, uważam, że przyjmując anonimową nazwę obiektów po browarze tracimy niepowtarzalną szansę wyrażenia wdzięczności kilku bardzo ważnym dla historii Włocławka osobom.